En la lazareton E.L. 14, kiu estis tom proksima al la fronto, ke seninterrompe oni povis aŭdi la obtuzan grumbladon de la kanonoj, venis nur tiuj vunditoj, kiuj tute ne eltenus transporton. Kompreneble ĉi tie la laboro de la flegistinoj estis neimageble fortoraba. Kaj nur la plej bona personaro je kuracistoj, sanitaristoj kaj flegistinoj estis uzata ĉi tie, ĉar nur la plej bona personaro utiligeblis.
Dume por la vunditaj soldatoj la kuracistoj estis la neceseaj kaj nur helpantaj kunhomoj, la flegistinoj estis la pli ŝatataj kaj pli amataj kunhomoj. Ofte dum monatoj la soldatoj ne vidis inon, kaj se tamen iu tute neatendite kuris en ilian vojon, estis olda ŝrumpigita kaj nekredeble kota inaĉo, kiu similis al la ina estaĵo imagata de la soldatoj tiel, kiel kelera onisko al papilio. Ju pli longe la soldatoj estis en la milito, ju pli fora ili estis de ilia patrio aŭ de ilia kutima kulturo, des pli iliaj edzinoj, fratinoj, fianĉinoj kaj amikinoj aperis al ili kiel floroblankaj lumfiguroj. Kaj se ili tiam venis vundite en lazareton kaj vidis sin ĉirkaŭataj de la sonĝataj, hele vestataj ĉiam afablaj inaj figuroj, ili fariĝis kiel infanoj.
La komenca timema respekto, kun kiu ili rigardis la flegistinojn ĉe la rekonsciiĝo transiris iom post iom en tian senfinan kortuŝan konfidon, kian povus prezenti ĝin apenaŭ iu alia homa rilato.
Iuvespere oni transdonis en E.L. 14 soldaton, je kiu la ekzamenanta kuracisto konstatis du polmopafojn, ventropafon kaj komplikan rompiĝon de la femuralo, certe pro pafo de grenado.
Estis tre grava kazo. Kaj la viro kuŝis sen konscienco.
Homoj, kiuj estas tie ekstere en la milito, ne plu distingeblas unu de la alia. Sur la vizaĝo, la manoj kaj je la vestaĵo ili ĉiuj aspektas egale. Ĉiuj egale sovaĝiĝintaj. Kaj ankaŭ ilia lingvo estas plej ofte tute sama. Kruda, abrupta kaj dishakita, sen tiuj fajnaj diferencoj, per kiuj la erudicia homo distingiĝas de malpli klera homo. Kaj nur post tagoj, se ili estis plurfoje lavataj, banataj, razataj kaj provizataj per puraj vestoj, revenis iom post iom la tavoloj de civitana estinteco, dum jaroj aŭ eĉ dum generacioj kreskintaj.
Pri la soldato, kiu nun estis transdonita en la lazareton, oni sciis eĉ ne iometon. Oni havis neniujn indikojn. La viro sekve de la turmenta doloro preskaŭ tute malvestis sin, kaj ĉe tio perdiĝis la rekoniga marko. Armilojn, el kiuj oni povus gajni pro la numero signon por apogi opinion, la sanitaristoj ne kunprenis, kaj en la vestoj, ĉar ili eble estis interŝanĝitaj, ne legeblis enkudrita nomo.
Tiel li kuŝis kelkajn tagojn. Kun fermitaj okuloj. Ke li ankoraŭ vivas, palpeblis nur je la frapado de la koro, kaj en longaj intervaloj li laŭte ekĝemis. La femuralo estis splintita. Kaj la ventropafvundon kaj tiun en la polmon oni lasis provizore netuŝitaj.Transportebla li estis neniukaze, jam ne pro la ventropafo.
La ĉefkuracisto donis la ordonon, ke oni ne donu al li iun rimedon, nek por maldolorigo, nek por veki lin, nur la nutradon laŭ preskribita artifika maniero oni enigis lin.
La grupon, al kiu li apartenis, prizorgis la flegistino Malve. Ŝi estis la plej bela ino en E.L. 14, kaj anstataŭ vuali ĝin, la simpla vestaĵo ankoraŭ grandigis ŝian ĉarmon. Ŝi estis juna. Krome ŝi venis el tre nobla familio, ŝi restadis en francaj kaj anglaj penzionoj kaj sciis multon. Ŝia patro estis staboficiro je unu el la du plej gravaj frontoj. Sed ŝi estis la plej fervora, plej atentema kaj plej nelacigebla el ĉiuj flegistinoj, kiuj ĉi tie laboris. Kaj ŝi ĝuste staris iumatene ĉe la lito de la fremda soldato kaj mankaresis lin delikate sur la frunto, kiam li vekiĝis. Li rigardis ŝin mirigite per grandaj okuloj, kies brilo ŝajne venis el longe pasinta tempo. Tiam li fermis la okulojn kaj denove malfermis ilin. Kaj li faris tion plena de nedirebla senkredemo.
Post iom da tempo li remetis lante la kapon, tiel, ke la mano ripozanta sur lia frunto devis gliti karesante trans lian vizaĝon. Jen sentis la flegistino, kion li sopiris, kaj ŝi karesis lian vizaĝon kaj la manojn kiel al infano.
Ŝi volis foriri por doni al li trinkaĵon. Sed li ne volis kompreni tion. Liaj okuloj plenigis sin per horora timo. Flegistino Malve restade staris. Jen li kaptis heziteme al ŝia mano, firme tenis ŝin kaj diris : „Ĉu vi estas flegistino ?!
„Jes“, ŝi diris.
„Vi nomiĝas Malve, flegistino Malve !“
„Pro kio vi scias tion ?“
„Mi ĉiam aŭdis ĝin, dum jaroj, multajn multajn jarojn. En lando, tre tre fore de ĉi tie, kien mi iros denove, de kie iu vokas min. Ĉu vi ne aŭdis tion ?“
„Ne, mi aŭdis nenion.“
„Sed vian nomon mi aŭdis. Malve ! Malve !“ Lia voĉo fariĝis pli kaj pli mallaŭta. „Malve estas mirinda nomo. Tia mola kaj bela kaj kantanta kaj jubilanta kia vi, Malve.“
Jen ŝi ekhavis la ideon, ke li devas esti aŭdinta la nomon en sia senkonscieco de kuracistoj kaj kamaradoj. Ŝi mankaresis denove lian vizaĝon, sendecide, ĉu ŝi voku la kuraciston aŭ, ĉu ŝi prefere atendu ĝis la la malsanulo denove trankviliĝis.
„Vi estas bela, Malve. Mirinde bela. Tiel mi ankoraŭ vidis neniun inon, tiom bela vi estas.
„Ĉu vi ne havas fianĉinon ? Aŭ gepatrojn ? Aŭ belan karan edzinon, al kiu mi rajtus skribi kelkajn vortojn de vi ?“
„Malve, ne estu tiom severa al mi, mi devas diri al vi, kiom bela vi estas. Mi amas vin, ĉar vi havas tian kantantan kaj jubilantan nomon kaj plie, ĉar vi estas tiom bela.“
„Ne tiom eskcitiĝu, alie vi ankoraŭ ekhavos febron. Ne parolu tiom multe.“
„Se vi volas tion, flegistino Malve.“
Li metis sian manon al ŝia vango kaj nestigis sian kapon sur ĝi.
Tiam li komencis denove, pli mallaŭte ol antaŭe, preskaŭ nur flustrante : „Mi neniam havos edzinon, Malve.“
„Tamen, tamen, ni sanigos vin.“
„Ne, mi scias tion. Mi volus havi fianĉinon. Flegistino Malve, estu mia fianĉino. Mia amas vin, ĉu vi ne scias tion ?“
„Jes, mi kredas al vi !“
„Estu mia fianĉino, Malve. Unufoje. Mi estos tuj morta kaj neniam havos edzinon. Diru ĝin rapide, diru ’jes’, antaŭ ol mi devas iri tre malproksimen. Ĉu vi volas esti mia fianĉino ?“
Malve fariĝis ruĝa en la vizaĝo kaj diris mallaŭte, kliniĝante malsupren al li : „Jes, kompatinda amiko mia !“
„Ĉu vi amas min, Malve ?“
La okuloj de flegistino Malve plenigis sin per larmoj : „Jes. Mi amas vin, mia kompatinda kara amiko.“
Kaj li, kun la grandaj okuloj kun la brilo de pasinta tempo, plena de ve-timo kaj plena de tremiga espero, diris flustre : „Malve, kara mia , kara Malve, kisu min.“
Ŝi premis siajn lipojn sur lian brulantan buŝon. Li levis la brakojn ĉirkaŭŝian kolon kaj diris proksime al ŝia orelo :
Mia plej kara Malve.“
Tiam ŝi sentis kiel malfortiĝis liaj brakoj. Ŝi liberigis sin softe.
Sed li estis jam morta.
En tiu momento alvenis la ĉefkuracisto kun la aliaj kuracistoj al la lito, por fari la kutiman matenan ekzamenadon. Li vidis la soldaton, levis la palpebrojn kaj diris al lia helpkuracisto : „Domaĝe, hieraŭ mi ankoraŭ supozis, ke mi povus savi lin : Kaj neniu scias, kiu li estas, kio li estas, de kie li venis, kiu trupoparto, ĉu simpla soldato aŭ oficiro, laboristo aŭ sciencisto aŭ artisto. Serĉato do, kiun eble iu atendos duonon de jarcento.“
Tiam li iris al la sekva lito.
Flegistino Malve staris apogite al vando kaj larmis.
tradukis Cezar
PS : Ret Marut estis germana aktoro, kiu fuĝis kiel aktiva partopreninto kaj cenzoro de la Ruĝa respubliko en Bavario en la dudekaj jaroj de la antaŭa jarcento eksterlanden, kie li tiam famiĝis kiel B. Traven.