Charles Darwin : "Ekesto de la specioj"
Kial la ĝirafo havas longan kolon ? La kutima respondo en la tempo de Karlo Darvino (1809 ĝis 1882) devenis de la franco Lamarck. Li supozis, ke la longo de la kolo klarigeblas per tio, ke la bestoj ĉiutage etendas ĝin por atingi la bongustegajn foliojn supre je la arbo - la eco "longa kolo" poste tiam estos heredigita al la posta generacio. Ankaŭ la juna Darvino akceptis tiun klarigon - ĉiukaze tiom longe, ĝis li vojaĝis en la jaro 1831 kiel naturesploristo sur la topografia ŝipo HMS Beagle tra la mondo. Kvin jarojn li estis survoje en Suda Ameriko, sur la Galapagoj, sur Tahitio, en Aŭstralio. Ĉie li rimarkis kia simila kaj tamen en la detalo diversa estas unu besto-aŭ plantospecio de loko al loko, de insulo al insulo.
La malgrandaj modifoj, kiujn li ĉie observis, havigis al li la ideon, ke vivestaĵoj ĉiam ŝanĝiĝas (mutacias) kaj, ke nur la pleĵ bone adaptitaj transvivas. Li nomis tiun proceson "natura selektado". Ĝi estas laŭ li respondeca por ĉiu vivo sur la Tero.
Darvino surskribis tiun teorion en 1842, sed ne publikis la artikolon. Sed kiam li eksciis en 1858, ke alia naturesploristo, Alfred Russell Wallace estis tirinta la samajn konkludojn, li aperigis sian verkon en la jaro 1858 sub la titolo "On the origin of species" (Ekesto de la specioj.) La darvina evolucia instruo fariĝis kolono de la biologio.
El PM, februaro 2008 tradukis Donjo kaj Cezar
PS : Indas aldoni, ke la menciita verko On the origin of species ekzistas en Esperanto sub la titolo La origino de specioj. Legu la jenan recenzon.