Quantcast
Channel: SAT - Sennacieca Asocio Tutmonda
Viewing all articles
Browse latest Browse all 3330

La libeloj (traduko de popularscienca artikolo)

$
0
0

Juna ina libelo


La libeloj


Kun la libelo la naturo superatutis sin mem : Ĝi apartenas al la plej rapidaj, plej grandaj kaj plej maljunaj insektoj, kiujn la mondo konas.

Logate de la sunbriloj glitas diamanto el sia bruna mantela larvo – jen la nasko de libelo, kiu germane estas nomata mozaikvirgulino. Ĉirkaŭ du jaroj la libelo vivis en akvo ĝis ĝi disfaldas dum kelkaj tagoj sian blue verdan someran veston kaj briltreme ensorĉigas niajn ĝardenojn.

Bato de la flugiloj belecen

Dum kvin jaroj libeloj povas vivi en akvo, ili senhaŭtigas sin dum tio ĉirkaŭ dek fojojn- per kio ili fariĝas ĉiufoje iom pli belaj. Tuj kiam ili fuĝis el la larva ingo kaj flugas tra niaj ĝardenoj ili pasigas la tagon kun tri okupoj : ĉasado de aliaj insektoj, ripozoj en sunbanoj kaj partnera serĉo por havigi idojn. Tiel faris tion la praaj antaŭuloj jam antaŭ 320 milionoj da jaroj. Kaj ĉar komence de ilia tempo ekzistis nek birdoj nek pli grandaj malamikoj en la aero, ili komence havis eĉ flugilojn kun etendita vasto de 70 centimetroj – ili estas la plej grandaj insektoj, kiuj kiam ajn vivis surtere.

La anatomio de libela flugo

Antaŭĉio libeloj estas veraj flugakrobatoj : Ili ne nur povas zigzagi enaere aŭ dum onoj de sekundoj ŝanĝi la flugdirekton – ili estas ankaŭ la ununuraj insektoj, kiuj povas retroflugi ! Per siaj 40 flugilobatoj dum sekundo ili atingas senprobleme 50 kilometrojn dum horo. La libelo flugas tiel unike bonege, ĉar la antaŭa kaj malantaŭa flugilparoj batas laŭ diversaj ritmoj. Kaj tial, ĉar iliaj flugmuskoloj rekte komenciĝas ĉe la flugiloj, kiuj aldone estas stabiligataj de laŭlongaj muskolofibroj, ili povas atingi altojn ĝis preskaŭ 2000 metroj.

Akrobato kun superokuloj

Tiu, kiu tiel bone povas flugi, devas ankaŭ vidi tre bone. Libeloj havas pli ol 60 000 facetajn okulojn, per kiuj ili povas rigardi en ĉiuj direktoj. Tiel ili kapablas analizi 200 bildojn dum sekundo. Por komparo : Homo povas analizi nur 20 bildojn dum sekundo. Kaj tial do glitas en formo de libelo ne nur fluganta diamanto, sed ankaŭ unika mirindaĵo de la naturo el ĉiu larvo.

tradukis Cezar

PS :

Germane tiel nomata "Blue verda „mozaikvirgulino“



Viewing all articles
Browse latest Browse all 3330